Na een luid klinkende lokroep van Herman en terwijl Chris schudt met de brok-emmer, ontstaat er geleidelijk aan wat beweging tussen de dennen. Ineens komt in de verte de kudde tevoorschijn. Een kudde grote langharige bokken met ontzagwekkende gedraaide horens. Op een draf komen de bokken richting het fietspad bij het hek, nachtverblijf en watertank. Als de bokken er bijna zijn stapt Chris naar de hek toe, pakt het hek vast en zwaait zijn ene been erover, andere been erachteraan en daar staat hij: als een echte boer tussen de landgeiten. Hoewel de meeste bokken bijna even groot zijn met hun enorme hoorns is bij Chris geen spoor van angst te ontdekken. Wel heeft hij duidelijk ontzag voor de beesten. Hij zorgt er dan ook voor dat hij er niet tussen komt te staan. Met wat aanwijzingen van Herman doet Chris de brokken in de trog en maakt hij het tussenhek open zodat de bokken erbij kunnen. Als de bokken allemaal aan de trog staan telt Chris of ze er allemaal zijn. “Ja, ze zijn er alle tien”, zegt Chris. Tevreden leunt hij tegen het hek.
Wanneer u via het Speulderveld de heide op fietst of wandelt heeft u ze vast al wel eens gezien, of geroken; een kudde geiten achter een stevige omheining. Eigenaar Herman uit de Bosch en de Gemeente Ermelo hebben samen deze ‘beweiding’ opgezet als pilot om te bekijken of de geiten kunnen voorkomen dat de heide dichtgroeit met bomen en struiken. Het houden van geiten is ontstaan in de tijd dat Herman in Speuld kwam wonen, zo’n zeven jaar geleden. Het stuk grond naast zijn huis aan het Hessenmeer leende zich uitstekend voor een kudde geiten. Met de tijd groeide de kudde en was er behoefte aan meer ruimte, met name voor de bokken. Met een 534 hectare groot heideveld voor de deur was daar snel een oplossing bedacht. In gesprek met boswachter Henk Jan Zwart ontvouwde Herman zijn plannen en van het een kwam het ander. Opgestart als een pilot vanuit de Gemeente Ermelo werd een gebied van vier hectare afgezet voor een kudde van jonge bokken. Die bleken het prima te doen voor het toch wel harde bestaan in dit gebied.
“Een prachtige hobby” zo noemt Herman zijn kudde, “of het nou heel koud is of het regent, ik ga er elke dag met plezier naartoe om te zien hoe ze het doen.” En dat de landgeiten het goed doen blijkt wel uit de het bezoek van de dierenarts. Die is nog amper nodig geweest. De geiten leiden een heel goed gebalanceerd leven op de heide. Ze eten wat ze lekker vinden. Als eerste gaat de hulststruik op het menu. Dat is echt een lekkernij voor de geit. Vervolgens eten de geiten het berkenblad van de jonge boompjes. Hierbij sneuvelt een behoorlijk aantal boompjes doordat ze gewoonweg platgelopen worden of gebruikt wordt om de jeuk tussen de horens weg te laten gaan. Wanneer de bladeren van de Berkenboom te bitter worden in het najaar dan schakelen de geiten over op de dennennaalden van de vliegdennen. Zodoende worden alle bomen en struiken op het heideveld bijgehouden en ontstaat er weer ruimte voor de struikheide om op te bloeien. Hier en daar is de jongste aanwas van heideplanten al zichtbaar.
Dat de bokken goed gedijen op de schrale grond is niet zo gek. “Het ras leent zich al eeuwen voor deze omstandigheden” aldus Herman. De landgeit is van oudsher de melkkoe van de armen die vaak geen eigen grond hadden, maar wel bijvoorbeeld op de heide terecht konden. Al meer dan 200 jaar werd het ras in Nederland gehouden voor onder andere hun melk, hun mest en soms een stukje vlees. Begin jaren 70 van de vorige eeuw was de populatie, onder andere door toenemende welvaart, dramatisch afgenomen. Het inheemse ras werd met uitsterven bedreigd. Vanuit de diergaarde Bijdorp in Rotterdam werd een uitteelt programma opgezet met de in totaal nog 60 bestaande dieren. Enthousiaste (hobby)boeren meldden zich vervolgens en zorgden er met succes voor dat de landgeit behouden bleef voor Nederland. Op dit moment is de populatie uitgegroeid tot bijna 5000 geregistreerde landgeiten.
Ook bij Herman zijn er plannen om de kudde nog verder uit te breiden. Een eerste stap is mogelijk dat het stuk heide tussen het fietspad van het Speulderveld en de Koningsweg omheind gaat worden. De geiten die thuis staan thuis zouden dan overdag naar de hei kunnen en ’s avonds weer terug. Veel verder durft Herman nog niet te denken. De overlast van de wolf in Speuld gooit roet in het eten voor verdere plannen. “De ruimte om een grotere kudde op stal te zetten ’s nachts heb ik niet en de geiten laten lopen en maar hopen dat er niets gebeurt dat is niet hoe het hoort” zegt Herman, “En daarbij komt; omheining moet, net als vroeger, weer gaan dienen om beesten buiten te houden in plaats van enkel binnen, maar die ervaring van hoe dat moet is een beetje verloren gegaan”. Dat zullen we eerst weer moeten leren voordat er verdere stappen gezet kunnen worden verwacht Herman.
